Дэлхийн хоёрдугаар дайны жилүүдэд Монгол улсын гадаад аюулгүй байдал ч тийм сайнгүй байв. Зүүн хил дээр япончууд өдөөн хатгаж, баруун хилээр хасгийн дээрэмчид, хятадын гоминданы цэргүүд халдлага үйлдэж, нутгийн иргэдийг дээрэмдэж, улмаар хилийн цаана томоохон хүч хуримтлуулан зэвсэгт мөргөлдөөн, даамжирвал байлдаан болох нь тодорхой байв. Хятадын Шинжаан мужаас хөөгдсөн нэлээд тооны казах иргэд 1943 оны арванхоёрдугаар сард Монгол улсын хил хязгаарыг нэвтэрч, тус улсын нутагт амьдруулахыг хүссэнийг БНМАУ-ын Засгийн газар хүлээн авч зөвшөөрөл олгосон нь тус бүс нутагт улс төрийн нөхцөл байдал хүндрэх нэг шалтгаан болжээ. 
БНМАУ-ын төр засаг нөхцөл байдлыг судлаад Хэнтий аймгийн Өндөрхаанд байсан МАХЦ-ийн Зургаадугаар морин бригадыг баруун хил рүү яаралтай шилжүүлэн байрлуулах шийдвэр гаргаснаар 2000 цэрэг, 3000 агт, олон жижиг ангиас бүрдсэн тус бригад хорьдугаар зууны Монголын армийн түүхэнд байгаагүй нүсэр марш зохион байгуулсан билээ. Цэрэг армийн түүхэнд зайлшгүй тэмдэглэгдэн үлдэх ёстой  энэ маршийн талаар түүнийг зохион байгуулагч, оролцогч цөөн хэдэн хүний дурсамжаас өөр мэдээ баримтгүй олон арван жилийг үдэж, цэргийн түүх, орон нутаг судлалын цагаан толбо болоод байсан билээ. Энэ хооронд тус маршид оролцогч амьд гэрчүүд цөм хорвоогийн жамаар ертөнцийн мөнх бусыг үзэж, улс орны тусгаар тогтнолд аюул заналхийлсэн хүнд цаг үед түмэн бэрх, мянган саадыг туулан баруун хязгаарт очиж, 1944 оны мичин жилийн зуднаар цаг бусын хохирол ихээр үзэн байж болзошгүй дайны аюулыг зайлуулсан эдгээр баатарлаг хөвгүүдийн түүхэн гавьяа нэхэн дурсах хүнгүйгээр эзэнгүйлэн мартагдахад хүрээд байв. 
Гэвч мартагдах учиргүй түүх гэдэг үнэхээр л мартагддаггүй аж. Армийн хурандаа, зохиолч Ч.Баатар энэхүү морин бригадын түүхийн улбаагаар мөшгөн судалж, амьд гэрчүүдийн бичиж үлдээсэн дурсамж, ардын дунд үлдэж хоцорсон аман түүх, архивын баримт зэргийг уйгагүй эрэн хайж, чимх чимхээр цуглуулж, цэрэг армийн асуудлыг сайтар мэддэг мэргэжлийн хүн, эрдэмтэн судлаачийн хувьд олдсон баримтуудыг задлан шинжилж, нэгтгэн дүгнэсний үндсэн дээр эл түүхийг сэргээн босгож, баримтат уран сайхны зохиол бичсэн нь энэхүү роман болой.